Çok karıştırılan ve her dönemde farklı bir mana ifade eden "Moğol" ve "Tatar" adlandırmaları üzerine kısaca:

 

Çok karıştırılan ve her dönemde farklı bir mana ifade eden "Moğol" ve "Tatar" adlandırmaları üzerine kısaca:

Moğolların, ilk defa Çin kaynaklarında adlarından söz ediliyor ve bu ifade, "Meng-Wu" - "Meng-Wa" formu ile geçiyor. Tanımlanan kapsam alanı ise Tatar grupları arasında ufak bir kabile olmasıdır.

Tatar da yine ilk defa Çince kaynaklarda "Ta-ta" formu ile geçmektedir; zira Çince'de 'r' sesi bulunmaz. Bu terim, Cengiz Han evvelinde Moğolca konuşan bütün toplulukları kapsamaktadır. Çinliler, Tatarları, medeni düzeylerine göre Ak Tatarlar, Kara Tatarlar ve Yabani Tatarlar olmak üzere üç gruba ayırmışlar, Kara Tatarlar içerisinde de Mongollar (Men-ku Ta-ta), Kereyitler, Naymanlar gibi kabileler olduğunu belirtmişlerdir.

Cengiz'in babası Yesügey Bahadır, Tatarlar'dan "Timuçin" adında birini esir alınca usule uygun olarak kendi evladına esirinin adını vermiştir. Cengiz kendi devletini kurduğunda ise hemen hemen bütün Moğolca konuşan grupları bir araya (ilk defa) topladığı gibi, bu vakitten sonra hanedan ve devletin adı "Moğol" olarak anılmış, Cengiz'in ölümünden çok sonraları ise millet adı olarak "Moğol" kullanılmaya başlanmıştır.

Özetle: Moğolca konuşan gruplar aslında Tatar olarak anılmakta ve Moğollar ise bu Tatarların bir kabilesi olarak bulunmakta iken, Cengiz Han dolayısıyla bütün millet Moğol adını almıştır. (Karşılaştırma yaparsak bugün bütün Türklere "Kayı" denmesi gibi olurdu ancak denmedi).

Moğol ismi millete adını verirken, Tatar ise zamanla Moğol egemenliği tatmış bütün topluluklar için kullanılmış, Türkler de bunlara kısmen dahil edilmişlerdir. Bugün bilhassa Kırım ve Kazan bölgesinde oturanlar için Tatar adlandırması kullanılmaktadır.

Etem DÖNMEZ